بررسی تغییرات جانبی جذب امواج لرزه ای در منطقه زاگرس

در این بررسی بیش از 2800 زمین لرزه ثبت شده توسط شبکه ملی لرزه نگاری ایران (insn) و مرکز لرزه-نگاری ایران (irsc) برای تخمین ضریب کیفیت امواج کدا qc در کمربند چین خورده-رانده زاگرس و زون دگرگونی سنندج-سیرجان مورد استفاده قرار گرفت. در این مطالعه، ضرایب کیفیت کدا با استفاده از مدل تک پراکنش به عقب اکی و چوئت (1975) محاسبه شده و تغییرات جانبی و عمقی qc در منطقه مورد بررسی قرار گرفت. در پهنه پوشش داده شده در این مطالعه، در کمربند چین خورده-رانده زاگرس، به جز قسمت جنوب شرقی (منطقه بندرعباس) که کاهندگی کمتری را نشان می دهد تغییرات جانبی زیادی دیده نمی شود. روابط کاهندگی وابسته به بسامد برای زون سنندج-سیرجان، جنوب-شرق زاگرس و کمربند چین خورده-رانده زاگرس به ترتیب برابر با q_c=(124±5) f^(0.82±0.02)، q_c=(111±2) f^(0.99±0.01) و q_c=(89±5) f^(1.02±0.03) به دست آمد. برای بررسی تغییرات عمقی کاهندگی امواج کدا، ضرایب کیفیت در 18 گذشت زمانی کدا (5، 10، 15، ... 90 ثانیه) برای دو گروه داده شامل فواصل رومرکزی کمتر از 100 کیلومتر و از 100 تا 200 کیلومتر محاسبه گردید. به طور کلی با افزایش گذشت زمانی کدا، مقادیر q0 (ضریب کیفیت در 1 هرتز) و n (پارامتر بستگی بسامدی) به ترتیب روند افزایشی و کاهشی نشان می دهند. در زیر زون سنندج-سیرجان در اعماق تقریبی 50 تا 80 کیلومتر همبستگی بالایی میان لایه کم سرعت گزارش شده توسط مطالعات ساختارهای سرعتی و تغییرات شدید منحنی های q0 و n بدست آمده در این مطالعه دیده می شود. برخلاف زون سنندج-سیرجان نتایج کاهندگی ما برای مناطق مختلف زاگرس تغییرات شدید روند q0 و n نشان نمی دهد که با مشخصه ساختار سرعتی زاگرس که از جنس صفحه عربی بوده و هیچ لایه کم سرعتی در آن گزارش نشده است، به خوبی سازگار است. از طرفی ضخامت سنگ کره نیز با نحوه تغییرات شیب q0 و n در گذشت های زمانی بزرگتر (اعماق بیشتر) سازگاری خوبی نشان می دهد. بر اساس گزارش ها در میان مناطق مختلف زاگرس قسمت شمال غربی آن ضخامت سنگ کره بیشتری دارد (240 تا 260 کیلومتر). در این منطقه q0 شیب افزایش خود را تا گذشت زمانی 85 ثانیه (بیشینه عمق پراکنش 155 کیلومتر) حفظ می کند. مناطق دیگر زاگرس که ضخامت سنگ کره کمتری دارند، برای q0 و n در گذشت های زمانی آخر (تقریبا بعد از بیشینه عمق پراکندگی 130 کیلومتری) مقادیر ثابت یا افزایشی ملایم نشان می دهند.